Kitap Tanıtımı: Prof. Muhammad Asim Khan (MD, FRCP, MACP) ve Prof. Dr. Nurullah Akkoç (yazarlar), Ankilozan Spondilit/Aksiyal Spondiloartrit (ISBN: 978-1-943236-30-5), ikinci basım, West Islip, NY, USA: Professional Communications, Inc. (PCI), 2021. 436 sayfa. USD39.95. www.pcibooks.com (Şekil 1).
Toplam 22 bölümden oluşan “Ankilozan Spondilit/Aksiyal Spondiloartrit” adlı bu kitapta konuyla ilgili son derece ayrıntılı ve güncel bilgiler yer almaktadır (Şekil 2). Muhammad Asim Khan tarafından yazılan ve 2016’da yayınlanan “Ankilozan Spondilit” adlı ilk kitaptan sonra ikinci kez basıldığında kitabın adının ve içeriğinin güncellendiğini ve Prof. Dr. Akkoç’un ortak yazar olarak yer aldığını görüyoruz. Her iki yazar da yıllarını ankilozan spondilite adamış, bu konuda çok sayıda yayına ayrıca sayısı giderek artan kitaba imzalarını atmış değerli akademisyenlerdir. Muhammad Asim Khan ülkemizde de sık olarak bulunmuş ve bu konuda çeşitli konferanslar vermiştir. Kendisinin de ileri düzeyde ankilozan spondiliti olmasına rağmen Prof. Khan, dünyanın çeşitli bölgelerinde yapılan bilimsel toplantılara katılmayı sürdürmektedir; uzun süre çalışmış olduğu Clevelend, Ohio’daki Case Western Reserve Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından kendisine tıpta Emeritus Profesör ünvanı verilmiştir. Prof. Dr. Nurullah Akkoç Dokuz Eylül Üniversitesi İmmünoloji/Romatoloji Bilim Dalı’nın kurucusudur. Halen Manisa Celal Bayar Üniversitesi Romatoloji Bilim Dalı’nda görev yapmakta ve Bilim Dalı Başkanlığını yürütmektedir. Ülkemizde ankilozan spondilit dendiğinde akla ilk gelen araştırıcılar arasında yer alır; yolları Prof. Khan ile kesiştikten sonra spondiloartritler konusunda birlikte ürettikleri derleme, kitap ve kitap bölümleri bulunmaktadır.
Bu kitapta, çok eskiden beri bildiğimiz ankilozan spondilit ve daha yeni bir tanım olan non-radyografik aksiyal spondiloartritle ilgili olarak patogenez, epidemiyoloji, klinik bulgular ve tanı/erken tanı, görüntülemenin ve HLA-B27’nin tanıdaki yeri, hastalıkta izlem ve izlem ölçütleri, konvansiyonel ilaçlar, biyolojikler ve JAK inhibitörleri ile tedavi ve hastalığın sosyoekonomik yükü ve prognoz konuları çok kapsamlı bir şekilde ama aynı derecede derli toplu olarak okuyucuya sunulmuş. Kitabın ilk bölümü (Giriş), ankilozan spondilit/aksiyal spondiloartriti, öne çıkan tüm yönlerini vurgulayarak güncellenmiş bir şekilde özetliyor. İkinci ve beşinci bölümler kitabın en ilgi çekici bölümleri… İkinci bölümde ankilozan spondilit sınıflandırması ile başlayan, ardından tüm spondiloartritleri sınıflandırmayı hedefleyen kriterler ve son olarak da radyografik aksiyal spondiloartrit ve non-radyografik aksiyal spondiloartrit kavramlarının yer aldığı ASAS sınıflandırma kriterlerini içeren tarihsel süreç anlatılmış. Bu arada sınıflandırma kriterlerinin hasta başında tanı amacıyla kullanılmasının getirebileceği sorunlar tartışılmış. Beşinci bölüm bu bölümün tamamlayıcısı şeklinde başlıyor. Son kriterlerin ve non-radyografik aksiyal spondiloartrit tanısının ankilozan spondilitin erken tanınmasını sağlayabileceğini ama non-radyografik aksiyal spondiloartritli hastaların süreç içerisinde ancak bir kısmının ankilozan spondilite dönüştüğünü, birçok ortak özellikleri olmasına rağmen farklı yönleri de olan bu iki durumun klinikte iyi değerlendirilmesinin gerektiği vurgulanarak devam ediyor. Pandemi döneminde yazılmış olması, aksiyal spondiloartrit ile COVID-19 ve aşılaması arasındaki ilişkinin ve bu konudaki verilerin sunulduğu 19. bölümü kitaba kazandırmış. Yirminci bölümde, kitabın sonuna yaklaşırken üç hastayla birlikte Prof. Khan’ın ankilozan spondilitle geçen yaşam öykülerini buluyoruz. Okuyucuların hem tıbbi açıdan hem de sosyal yönden hastalarının yaşadıklarını daha net olarak anlayabileceği ve erken tanı ve tedavinin önemini tekrar hatırlayabileceği sanatsal özellikleri olan bir bölüm.
Romatoloji uzmanları ve uzmanlık öğrencileri başta olmak üzere iç hastalıkları ve fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanları ve uzmanlık öğrencileri için yararlı olacağını düşündüğüm bu kitapta, tıp fakültesi öğrencileri, hatta hemşireler ve sağlık çalışanları da ayrı ayrı kendilerini ilgilendiren çeşitli bölümleri bulabilir. Kitabı okurken deneyimli yazarların süzgecinden geçmiş güncel literatür bilgileriyle donanmış olduğunu, bölümlerin rahatça anlaşılabilir bir dille yazıldığını, eve götürülecek net ve yalın mesajların bulunduğunu görüyorsunuz. Bölümlerde yer alan çok sayıdaki, iyi tasarlanmış tablo ve şekil, içeriğin daha kolay anlaşılmasını sağlamakla kalmıyor, görsel olarak da son derece etkileyici. Muhammad Asim Khan’ın kendi portresinin yer aldığı şekil (Şekil 3), tıp ve sanatın birbirini tamamladığının kanıtı olarak ortaya çıkıyor ve kitabın görselliğine katkıda bulunuyor.
Prof. Dr. Fatoş Önen
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Romatoloji Bilim Dalı, İzmir
