ÖZET

Primer amacımız, üniversite hastanemizde herhangi bir nedenle istenmiş olan antinükleer antikor (ANA) hasta örneklerinin istenme sıklıklarının ve sonuçlarının klinik bölümlere göre dağılımlarını belirlemek ve sekonder olarak da en sık ANA istenme nedenleri belirleyerek akılcı ANA tetkiki istemine dikkat çekmekti.

Ocak 2014 ile Ağustos 2016 yılları arasında çeşitli nedenlerle istenen ANA test örneklerinin istem sıklık ve sonuçları tetkik kodu girilerek retrospektif olarak tarandı. ANA testi indirekt immunfloresan (IIF) yöntemle değerlendirildi ve sonuçların yorumlanması örneklerde izlenen floresan şiddetine göre yapıldı (+1 pozitif, +2 pozitif, +3 pozitif ve +4 pozitif olarak raporlandı).

11.407 ANA örneği değerlendirildi. En fazla ANA isteyen ilk 5 bölüm: Nöroloji, dermatoloji, romatoloji, çocuk nefrolojisi ve hematoloji idi. ANA pozitiflik oranları ise nöroloji, dermatoloji, romatoloji ve hematoloji bölümleri için sırasıyla; %14.9, %15.4, %32.6 ve %14.1 idi. ANA testinin +4 pozitiflik oranının en fazla romatoloji bölümünde istenen hastalarda olduğu saptandı (135/262=%51.5) (p<0.0001). ANA istenmesi için nedenler ise ICD tanı kodlarına göre nöroloji bölümünde en sık baş ağrısı, serebrovasküler olay ve multipl skleroz, dermatoloji için ürtiker, psöziazis ve dermatit, romatoloji için sistemik lupus eritematozus (SLE), artrit-artalji ve fibromiyalji iken hematoloji için ise anemi ve trombositopeni idi.

Çalışmamızda en çok ANA isteyen bölüm nöroloji olmasına rağmen en yüksek negatiflik oranı da yine nöroloji bölümüne aitti. Pozitiflik oranını ise en fazla romatoloji bölümünde saptadık. Sonuç olarak akıllı laboratuvar tetkiki seçimi (choosing wisely) açısından ANA testinin hangi hastalarda tarama testi olarak kullanılması gerektiği iyi bilinmeli, uygunsuz istemlerden kaçınmak için ANA testi konusunda daha fazla bilgilendirme yapılmalı ve farkındalık artırılmalıdır.