ÖZET

Skleroderma (sistemik skleroz; SSk), deri ve iç organlarda yaygın fibroza neden olan kronik otoimmün/inflamatuar bir hastalıktır. Nadir görülmesi ve klinik açıdan heterojen olması nedeniyle, hastalığın patogenezi hala tam olarak aydınlatılamamıştır. Ancak, günümüzde SSk patogenezinin vaskülopati, immün aktivasyon ve fibroz triadı ile karakterize olduğu kabul edilmektedir. Son yıllarda yapılan çalışmalar hastalık patogenezi konusunda bilgileri oldukça artırmıştır. Fakat, patogenik sürecin hangi etiyolojik faktörler ile tetiklendiği ve genetik zemin kesinlik kazanmamıştır. Fibrotik sürecin en önemli aktörü olan fibroblastların nasıl aktive olduğu bilinmekte, aktivitesini nasıl devam ettirdiği ise tam olarak bilinmemektedir. Fibroblastik aktivitenin devamlılığından fibroblastların otonomisi ve apoptoza direnci ile non-fibroblastik hücrelerin fibroblasta dönüşümü sorumlu tutulmaktadır. SSk'da, oluşan fibrotik dokunun tamiri için gerekli hücreler ve proteolitik enzimlerin bölgeye ulaşabilmesini sağlayacak neovaskülarizasyonun (anjiogenez ve vaskülogenezin) yetersiz olduğu gösterilmiştir. Yetersiz neovaskülarizasyonun nedenleri de hala gizemini korumaktadır.